Spadek to wyodrębniona masa spadkowa, która powstaje w chwili śmierci spadkodawcy.

Osoba fizyczna, po śmierci której prawa i obowiązki związane z dziedziczonym przez spadkobierców majątkiem stają się masą spadkową, która podlega przepisom prawa spadkowego.

Osoby dziedziczą spadek już w momencie śmierci spadkodawcy.

Masą spadkową są prawa i obowiązki o charakterze wyłącznie majątkowym, które są dziedziczone po śmierci spadkodawcy na spadkobierców.

Elementami masy spadkowej są też posiadane rzeczy, zwierzęta i niezrealizowane umowy, np. lokal mieszkalny w budowie.

Częścią masy spadkowej nie są prawa i obowiązki powiązane bezpośrednio ze spadkodawcą, przykładowo służebności osobiste.

Do spadku nie należą też prawa przechodzące na konkretne osoby niezależnie od tego, czy dziedziczą po zmarłej osobie.

Osoby fizyczne, podmioty prawne lub inne jednostki organizacyjne (np. fundacje), które dziedziczą prawa i obowiązki osoby zmarłej na podstawie testamentu, a w przypadku, gdy spadkodawca nie pozostawi testamentu, spadkobiercy są ustalani z mocy ustawy.

Potencjalny spadkobierca może zrzec się dziedziczenia jeszcze za życia spadkodawcy w formie aktu notarialnego.

Spadkobiercą testamentowym jest osoba fizyczna, podmiot prawny, jednostka organizacyjna bez osobowości prawnej lub dziecko poczęte, ale nieurodzone w momencie otwarcia spadku, jeśli urodzi się żywe, które dziedziczą na podstawie sporządzonego testamentu.

Spadkobiercą ustawowym jest podmiot, który dziedziczy spadek na podstawie właściwych ustaw, jeśli spadkodawca nie sporządził ważnego testamentu albo gdy wszystkie osoby uwzględnione w testamencie nie chcą lub nie mogą być spadkobiercami.

Spadkobiercami ustawowymi są (w kolejności pierwszeństwa do sukcesji, istnienie np. zstępnych wyklucza możliwość dziedziczenia z mocy ustawy przez wstępnych):

• współmałżonek
• zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki)
• wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie)
• rodzeństwo i zstępni rodzeństwa
• zstępni dziadków (wujowie, stryjowie, ciotki)
• pasierbowie (po śmierci rodziców)
• gmina, w której ostatnio zamieszkał spadkodawca
• Skarb Państwa

Przedmiotem działu spadku są wyłącznie aktywa spadkowe, czyli wszystkie dodatnie składniki majątku.

Pasywa, czyli długi spadkowe, nie wchodzą bezpośrednio w skład działu spadku, ich podział pomiędzy spadkobiercami jest konsekwencją podziału aktywów, za długi wszyscy spadkobiercy odpowiadają solidarnie. Od chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe w stosunku do wielkości udziałów. Nie zmienia to praw osób trzecich, czyli wierzycieli.

Podział odpowiedzialności za długi można ustalić w umowie o dział spadku. Cały dług może spłacić jeden ze spadkobierców i wystąpić o zwrot do pozostałych.

Podział spadku może być umowny (najczęściej u notariusza) lub w drodze postępowania sądowego.

• osoba fizyczna, która zmarła przed otwarciem spadku
• osoba fizyczna wydziedziczona za niewdzięczność
• podmiot prawny jednostka organizacyjna bez osobowości prawnej, który nie istnieje w chwili otwarcia spadku (jedyny wyjątek to fundacja, jeśli jej wpis do Krajowego Rejestru Sądowego nastąpi w ciągu 2 lat od ogłoszenia testamentu)

Osoba, która dziedziczy spadek, może go odrzucić poprzez złożenie właściwego oświadczenia przed sądem lub notariuszem w ciągu 6 miesięcy od momentu, w którym dowiedziała się, że jest spadkobiercą.

Brak oświadczenia spadkobiercy w wyznaczonym terminie jest równoznaczny ze zgodą na przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Dotyczy to spadków, które zostały odziedziczone po 18.10.2015 r., wcześniej nie odrzucenie spadku w terminie było równoznaczne z przyjęciem go wprost.

Przyjęcie spadku wprost skutkuje ponoszeniem odpowiedzialności za długi spadkowe bez ograniczenia.

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza, iż spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe wyłącznie do wielkości czynnego spadku. Może być konieczne sporządzenie spisu inwentarza.