To częściowe u całkowite pozbawienie osoby fizycznej zdolności do czynności prawnych.

Ubezwłasnowolnieniu podlega osoba, która ukończyła 13 rok życia. Jednocześnie na wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju lub innego rodzaju zaburzenia psychicznego nie potrafi samodzielnie kierować swoim postępowaniem.

Wniosek taki może zostać złożony przez małżonka osoby, której sprawa dotyczy. Uprawnionymi są również krewni w linii prostej oraz rodzeństwo i przedstawiciel ustawowy.

Przesłankami do ubezwłasnowolnienia jest choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy bądź innego rodzaju zaburzenia. Należy jednak zaznaczyć, iż rząd planuje zlikwidowanie decyzji ubezwłasnowolnienia, zajmując ją modelem wspierania w podejmowaniu decyzji.

Decyzję taką podejmuje sąd okręgowy w okręgu, którego zamieszkuje osoba, której dotyczy wniosek.

Konsekwencjami ubezwłasnowolnienia są:

• niemożność zawarcia małżeństwa,
• niemożność uznania swego ojcostwa lub wytoczenia samodzielnie powództwa o ustalenie albo zaprzeczenie ojcostwa lub macierzyństwa,
• niemożność sprawowania władzy rodzicielskiej,
• niemożność nawiązania stosunku pracy,
• brak czynnego i biernego prawa wyborczego,
• niemożność sporządzenia i odwołania testamentu.

Postępowanie o ubezwłasnowolnienie należy do właściwości sądów okręgowych.